درخت گلابی + صفر تا صد شرایط کاشت و نگهداری

گلابی با نام علمی (PYRUS COMMUNIS) بومی آسیای غربی، اروپای شرقی، شمال غربی ایران و کوه‌های قفقاز بوده و یکی از میوه‌های لذیذ و محبوب باحالت کروی کشیده است که در فصل تابستان برداشت می‌شود. این میوه با طعم شیرین و آبدار و دارای حدود ۳۰ گونه بوده که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت پوست بسیار مفید است. گلابی حاوی مقدار زیادی فیبر با قدرت کمک‌کنندگی در حفظ سلامت دستگاه گوارش می‌باشد. این میوه دارای ویتامین‌های A، C و K است که برای حفظ دید، سلامت استخوان و جذب آهن بسیار مفید می‌باشد. همچنین گلابی دارای مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان‌ بوده که در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و سرطان مؤثر ظاهر می‌شوند. به‌ طور کلی، گلابی یک میوه خوشمزه، مغذی و مفید برای سلامتی بدن است که به تنوع و تغذیه سالم در رژیم غذایی کمک می‌کند.

انواع درخت گلابی

درخت گلابی با مشخصاتی مانند ۲۰ تا ۳۰ متر ارتفاع، تنه با ترک‌های طولی، برگ‌های نازک با ۱۲-۲ سانتیمتر طول و دم برگ بلند، گلبرگ‌هایی به رنگ سفید تا صورتی روشن که هم‌ زمان با برگ‌ها می‌رویند، شناخته می‌شود. ولی همان‌طور که اشاره نمودیم، این درخت دارای حدود ۳۰ گونه بوده که در ارتفاع درخت، شکل تاج، کیفیت و زمان رسیدن میوه تفاوت‌هایی با هم دارند.

از معروف‌ترین ارقام درخت گلابی باید به P.communis (گلابی اروپایی)،pyrifolia (گلابی آسیایی)، P.serotina (گلابی شرقی)، P.ussuriensis (گلابی سیبریایی) اشاره نمود. همچنین از ارقام مهم ایرانی نیز باید به گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاه‌میوه، گلابی بیروتی، گلابی آنجو، گلابی مشو، گلابی پایه کوتاه، گلابی دم کج و گلابی بیروتی نام برد.

شرایط کاشت درخت گلابی

درخت گلابی با دانه، نهال و قلمه (قلمه‌های 20-30 سانتی‌متری) تکثیر می‌شود، اما برای رسیدن به میوه گلابی از طریق کاشت دانه باید حداقل 7 سال صبر کنید. این در حالی است که نهال و قلمه پس از طی 2 تا 4 سال شما را به یک درخت تولیدکننده میوه می‌رسانند. برای آنکه شرایط کاشت درخت گلابی را نیز رعایت نمایید، انتخاب مکانی با دسترسی قوی به نور خورشید الزامی است. سپس حفر چاله عمیقی که با مقدار فراوان کود تجزیه‌شده، کودهای گیاهی یا کودهای دامی پوسیده و خاک باغ پرشده و کاشت درخت بدون صدمه به ریشه‌ها، درخت را در شرایط ایده‌آلی قرار می‌دهد. درنهایت خاک را به‌ طور کامل خیس کرده و اجازه دهید تا درخت به محیط جدید عادت کند.

شرایط نگهداری از درخت گلابی

اگر چه کاشت، نگهداری و پرورش درخت گلابی در میان تمامی درختان بارده سهل‌تر بوده، اما این درخت نیز همانند تمامی درختان میوه به شرایط نگهداری خاص خود نیاز دارد.

• توجه به فرآیند گرده‌افشانی:

درخت گلابی برای تولید میوه نیاز به گرده‌افشانی دارد، پس در زمان خرید دو نوع نر و ماده درخت را تهیه نمایید. سپس برای اطمینان از گرده‌ افشانی اصولی، درختان گلابی را در فاصله حداکثر 30 متر از یکدیگر بکارید. در درختان کوتاه‌قد این مقدار را به 5 تا 7 متر و در گونه‌های استاندارد به 8 تا 19 متر کاهش دهید.

• دمای موردنیاز:

گلابی در برابر سرما تا حدود منفی 30 درجه مقاوم است. گلابی از میوه‌های سرما دوست بوده به‌ گونه‌ای که جوانه‌ها به 600 تا 1500 ساعت دمای 7- درجه برای تبدیل به میوه نیاز دارند. به خاطر داشته باشید گرمای زیاد درخت را دچار آفت می‌سازد.

• خاک مناسب:

خاک شنی لومی عمیق با زهکشی مناسب و حاصلخیز بهترین انتخاب برای درختان گلابی است. ولی گلابی خاک‌های نامرغوب را بهتر از دیگر درختان میوه تحمل می‌کند. خاک‌های سنگین و مرطوب، خاک‌های آغشته به نمک یا آهک و دارای اسیدیته بیشتر از 7 برای درخت گلابی مضر هستند.

• کیفیت کوددهی:

برای داشتن محصولی عالی پس از بررسی خاک، انواع کودهایی مانند دامی پوسیده، هیومیک اسید، گوگرد گرانوله، فسفات، پتاس، اوره، هربان 150 گرمی و کود هربان 25 کیلوگرمی، بهترین نوع کود برای درخت گلابی محسوب می‌شوند.

• نحوۀ آبیاری:

میزان و حجم آبیاری بسته به نوع رقم، رطوبت خاک، اقلیم منطقه، فصل، دوره فعالیت نهال متغیر است. ولی 2 نوبت آبیاری در طول دوران رشد به‌صورت قطره‌ای، کرتی، بارانی یا نشتی تمام نیاز درخت گلابی را به فرآیند آبیاری مرتفع می‌سازد. آبیاری بیش‌ازحد ریزش برگ و خشکی خاک، نابودی درخت را به همراه دارد. در سال ابتدایی به‌صورت منظم هفته‌ای یک یا دو بار آبیاری نیاز بوده، اما باگذشت زمان مقدار آبیاری نیز کاهش پیدا می‌کند. مدار آبیاری در فصل بهار ۷ تا ۱۰ روز و در تابستان ۶ الی ۷ روز است.

• هرس و نور:

هرس درختان گلابی در اوایل فروردین پیش از آغاز مرحله رشد با حذف شاخه‌های دارای رشد نامتعارف، شاخه‌های مرده، شاخه‌های ناسالم انجام می‌شود. البته در اواخر زمستان برای مقابله با آفات و بیماری‌ها هرس ساقه‌ های آلوده به همراه ۱۵ سانتیمتر از قسمت سالم ساقه صورت می‌گیرد. هرس به‌ موقع باعث توزیع متوازن نور خورشید به همه نقاط درخت و پیشگیری از تشکیل نشدن جوانه و ریزش آن‌ها نیز می‌شود.

• مبارزه با بیماری و آفت:

از آفات گلابی باید به شته، شپشک‌های گیاهی و کنه‌های گیاهی اشاره نمود. بیماری آتشک با منشأ نوعی باکتری Erwinia amylovora و بیماری زوال گلابی (یک نوع ناسازگاری بین پایه و پیوندک در گلابی‌های پیوندی) با انتشار توسط آفت پسیل نیز از بیماری‌های رایج این درخت محسوب می‌شوند.

البته لکه سیاه گلابی، لکه برگی قارچی، قارچ فیتوفترا، قارچ عسلی، پوسیدگی تلخ، گال توقه و کلروز نیز از دیگر بیماری‌ها بوده که برای غلبه بر آن‌ها استفاده از قارچکش‌هایی همانند تیوفانات متیل به همراه مانکوزب از همان ابتدای بهار و البته بعد از ریزش گلبرگ‌ها توصیه می‌شود.

در چه مناطقی درخت گلابی کاشت می‌شود؟

درخت گلابی به آب‌ و هوای معتدل علاقه دارد و در مناطقی با این نوع آب‌ و هوا به‌ خوبی رشد می‌کند. زادگاه اصلی این درختان بخش‌های غربی آسیا و مناطقی از بخش شرقی اروپا می‌باشد. زمان مناسب برای کاشت درخت گلابی نیز فصل پاییز و زمستان است، زیرا در این فصول بهترین شرایط برای ریشه‌ زایی و رشد درخت فراهم می‌شود.

عمق ریشه درخت گلابی و فاصله آن از دیگر درختان

عمق ریشه‌های درخت گلابی تا ۵/۱ متر نیز می‌رسد که این امر به انتقال آب و مواد غذایی به نهال کمک می‌کند. برای کاشت درختان گلابی، فاصله‌ی آن‌ها از یکدیگر نیز مهم بوده و باید حداقل دو برابر عرض ریشه نهال باشد. این امر به ریشه‌ها کمک کرده که به‌طور بهتری نفوذ و رشد کنند و نهال‌ها از فضای مناسبی برخوردار باشند. ازاین‌رو در نظر گرفتن عمق و فاصله ریشه‌های درختان گلابی از دیگر درختان، از اهمیت بالایی برخوردار است.

بهترین زمان آبیاری و مقدار نیاز آبی درخت گلابی

برای حفظ سلامت درختان گلابی و بهره‌وری بیشتر از آن‌ها، زمان مناسب آبیاری بسیار حائز اهمیت است. بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام‌ شده، نیاز آبی درختان گلابی در اوایل بهار و در ماه اردیبهشت بین 150 تا 200 لیتر بر مترمکعب است. این مقدار تا ماه تیر کمی افزایش پیداکرده و به 200 تا 250 لیتر می‌رسد. بهترین فواصل آبیاری در فصل بهار و تابستان هر 7 تا 10 روز یک‌بار و در فصل پاییز و زمستان 20 تا 30 روز است. با رعایت این نکات از درختان گلابی خود بهترین عملکرد را به دست آورده و محصول باکیفیتی را برداشت می‌کنید. برای آشنایی بیشتر با برنامه غذایی درخت گلابی به مقاله ی جدول برنامه غذایی گلابی مراجعه نمایید.

سؤالات متداول

1. طول عمر درخت گلابی تا چه مدت‌زمانی است؟

درختان گلابی وحشی تا 50 سال امر می‌کنند، اما گلابی‌های پرورشی، باهدف حفظ حجم تولید قبل از پایان عمر طبیعی با درختان جوان جایگزین می‌شوند.

2. زمان مناسب جهت کشت و پرورش نهال گلابی چه دوره‌ای است؟

در دوره خواب از اواسط فصل پاییز تا اوایل بهار بهترین فصل کشت برای این درختان بوده تا ریشه‌ها زمان کافی برای رشد و توسعه در فصل گرم سال و گلدهی در اوایل بهار را داشته باشند.